Etienne Vankeirsbilck geëerd

Op de vooravond van de Vlaamse feestdag bracht N-VA Oostrozebeke hulde aan Etienne Vankeirsbilck voor zijn jarenlange uitdraging van de Vlaamse volkscultuur. Voorzitter Adhemar Vandamme bracht deze speech:

Geachte aanwezigen,

Welkom op deze de-dag-voor-11-juliviering.

De dag voor 11 juli noemen we gemeenzaam – u raadt het al – 10 juli. Nu weet ik niet of dat voor jullie een speciale dag is, maar zelf heb ik wel een persoonlijke band met die datum. Vandaag is namelijk mijn verjaardag.

U zou eens moeten weten hoe vaak mijn ouders, zeker in mijn eerste levensjaren, van Vlaamsgezinde vrienden en kennissen en familieleden hebben moeten aanhoren of ze hun bedstedelijke activiteiten nu écht geen nacht later hadden kunnen uitvoeren!

Maar na 10 juli volgt dus 11 juli. De feestdag van onze gemeenschap. Een mooie aanleiding om nog eens bij elkaar te komen. Een dag van inclusieve samenhorigheid – over de onderlinge verschillen heen.

Maar ook een dag waarop we de staat van onze natie opmeten. Hoe gaat het met Vlaanderen, waar komen we vandaan, en waar gaan we naar toe?

En het moet mij van het hart, het gaat beter met Vlaanderen dan dat de toon van het politieke debat doet uitschijnen. De regeringen hebben de naam kibbelkabinetten te zijn – maar ze hebben wel hun realisaties, net zoals trouwens de Rozebeekse oppositie. Het belangrijkste werkpunt is misschien dat zij – en wij – die realisaties soms onvoldoende verkopen. Uit werkgelegenheidscijfers, het aantal startende ondernemingen en aantal fallissementen: uit alle belangrijke indicatoren blijkt dat de economische tanker ten goede aan het keren is. De taksshift werkt: zij zwengelt de economische motor weer aan, dikt de portemonnee van de werkende mens wat aan, en heeft eindelijk! onze langdurige concurrentiehandicap qua loonlasten na al die jaren eens echt aangepakt.

Nog niet zo gek lang geleden werd het idee om een integratiebeleid te koppelen aan het migratievraagstuk door de goegemeente als een ronduit fascistisch idee beschouwd; door aan de kar te blijven trekken is een integratiecursus een algemeen aanvaarde zaak, niet langer vrijblijvend, en is er zelfs een engagementverklaring voor nieuwkomers met de belofte te handelen in overeenstemming met onze fundamentele waarden.

De veiligheidsdepartementen – die toch instaan voor kerntaken van de overheid – worden geherwaardeerd en versterkt om de nieuwe bedreigingen van deze tijden aan te kunnen.

Maar het is niet allemaal goed nieuws. Want er is natuurlijk de vluchtelingencrisis, de eurocrisis, de bedreiging van een radicaal-islamitische stroming en staat, de naweeeën van een nog niet helemaal verwerkte economische crisis, en het openbarsten van een aantal excessen in de bancaire sector. In de hele westerse wereld heerst verwarring en onzekerheid en zoeken mensen naar houvast. En dat is in Vlaanderen niet anders.

Houvast is er te vinden in identiteit. Wie lang genoeg in de Vlaamse Beweging rondloopt, heeft het leidmotief al meermaals naar zijn hoofd geslingerd gekregen: vasthouden aan identiteit en tradities zou bekrompen zijn, en in zichzelf gekeerd. Nationalisten zouden zichzelf oogkleppen opzetten om rest van de wereld maar niet te hoeven zien. Respect voor de heimat zou hetzelfde zijn als angst voor het andere – en nog een stapje verder ben je als bewuste Vlaming bijna automatisch xenofoob. De vaststelling maken dat Vlaanderen en Wallonië economisch, cultureel en qua grondstroomvisie en mentaliteit grondig van elkaar verschillen, was voldoende voor het etiket van foute denker.

Internationaal heeft deze bewering recent een flinke knauw gekregen toen bleek dat juist de Noord-Ieren en de trotse nationalistische Schotten zich afgetekend pro-EU uitspraken, terwijl de meerderheid van de rest van het Verenigd Koninkrijk meer heil zag in de Brexit. En kijk eens aan: Europese politieke figuren die twee jaar geleden nog beweerden dat “nationalisme tot de gaskamer leidt” en dat een onafhankelijk Schotland helemaal achteraan zou moeten aanschuiven bij de aanvraagprocedure voor EU-lidmaatschap, zijn nu al een stuk toegefelijker om het Schotland, dat straks misschien – we lopen wat vooruit – hopelijk onafhankelijk wordt, met open armen in de EU ontvangen.

En ook in Vlaanderen heeft die kritiek van bekrompenheid nooit echt de toets van de waarheid kunnen doorstaan. August Vermeylen stelde al in 1900: “Om iets te zijn moeten we Vlamingen zijn. Wij willen Vlamingen zijn om Europeërs te worden.” En ik zou er nog een schepje bovenop doen: een sterke eigen identiteit heeft je de sterkte om rechtop de wereld tegemoet te kunnen treden. Vlaming zijn, om wereldmens te worden.

Er is hier iemand aanwezig die deze visie bij uitstek reeds jaren belichaamt.

Decennialang leidde Etienne Vankeirsbilck het volkskunstensemble “Die Rooselaer”, en bouwde dat ensemble uit. Niet alleen werd de Vlaamse volkskunst er beoefend, “Die Rooselaer” draagde die ook internationaal uit. Met “Die Rooselaer” werden vele dichte en verre reizen gemaakt, wat de leden op plaatsen bracht waar je als particulier zomaar niet binnenkomt: ambassades, consuls, studio’s van tv & radio in binnen- en buitenland, … Het is uit zo’n uitstap met “Die Rooselaer” naar Duitsland dat de verbroedering tussen Rozebeke en Wetter is ontstaan.

En met de Wereldfolkloreade werd om de paar jaar gelijkaardige gezelschappen van over de hele wereld uitgenodigd in Oostrozebeke. Die traditionele outfits die de dansers en danseressen en begeleidende musici dragen, waarmee ze hun eigen cultuur en tradities in ere houden, zijn altijd wel opmerkelijk en speciaal, maar bij mijn weten had geen nog enkele groep oogkleppen op.

Zijn inzet voor volkskunde bleef niet beperkt tot het lokale ensemble: zijn engagement reikte tot hoog in de Internationale Organisatie voor volkskunde.

Beste aanwezigen,

Het is niet de eerste keer dat Etienne geëerd wordt. Zo werd hij in eigen provincie in 1991 geridderd in de Orde van ’t Manneke uit de Mane, en mocht hij in 2014 in Shanghai de prestigieuze Zilveren Magnolia-prijs in ontvangst nemen. Ik ben er zeker van dat daar telkens een mooie laudatio bijhoorde. Maar ik weet niet of die konden tippen aan het mooiste en dankbaarste compliment dat ik iemand over hem heb weten zeggen: “hij heeft mij de wereld laten zien.”

Bedankt, Etienne, voor 50 jaar inzet voor de Vlaamse volkskunst en -cultuur. Bedankt voor je rol als bruggenbouwer tussen culturen. Sta ons toe jou hiervoor in de bloemetjes te zetten.

Allen,

De staat van de natie is wel degelijk sterk. Dat is geen vanzelfsprekend gegeven; het is het werk van mensen. Het zijn Vlamingen als Etienne, maar ook vele anderen, waaronder trouwens ook nieuwe Vlamingen, die ons cultuur en kunst en tradities en instellingen gegeven hebben die ons toelaten als Vlamingen recht te staan in deze wereld. Ook, en misschien wel bij uitstek, in verwarrende tijden zoals deze.

Maak er een warme, gezellige en overtuigde Vlaamse feestdag van!